Corona Pandemisi döneminde Pnömokok Hastalıklarından Aşı İle Korunmak Mümkün

Bebek ve çocuklarda kış aylarında görülen rahatsızlıklar arasında ilk sıralarda pnömokok bakterisinin neden olduğu hastalıklar yer alıyor.

Bu bakterinin yol açtığı menenjit ve zatürre gibi hastalıklar, çocuklarda ölüme ya da kalıcı hasara neden olabiliyor. Her yıl dünyada bir milyona yakın 5 yaşından küçük çocuk bu nedenle hayatını kaybediyor.Pnömokokun neden olduğu hastalıklardan korunmada en etkili yol pnömokok aşısıdır.

En sık görüleni orta kulak iltihabı, en tehlikelileri menenjit ve bakteriyemi, en çok öldüreni ise zatürredir.

Pnömokokenfeksiyonları, “StreptococcusPneumonia” adlı mikrorganizma tarafından oluşturulan ciddi seyirli enfeksiyonlardır.

Streptokokuspnömonia bakterisi ile infeksiyon ağır hastalık ve ölüme neden olabilir. Pnömokok bakterisi özellikle kış aylarında bağışıklık sisteminin zayıfladığı durumlarda;

• Sinüzit
• Kemik, eklem
• Kalp zarı, karın zarı ve kan iltihapları
• Beyin apselerine de yol açabilir.

Kimler Risk Altındadır?

Beş yaşından küçük çocuklarda pnömokokalinfeksiyonlar ağır hastalıklara neden olabilir. Bu hastalıklar arasında; menenjit, kan infeksiyonu ve orta kulak iltihabı mevcuttur. Bunlar dışında zatürre, sağırlık ve beyin hasarı da söz konusu olabilir.

İki yaşın altındaki çocuklar en yüksek risk grubunu oluştururlar. Pnömokok bakterisi insandan insana yakın temas ile bulaşır. Pnömokokinfeksiyonlarının tedavisi zor olabilir çünkü son dönemlerde bakteriler antibiyotiklere karşı daha dirençli olmaktadırlar. Bu nedenle infeksiyonun önlenmesi daha da önem kazanmaktadır.

Solunum yolu ile geçen hastalıklarda eller, en önemli bulaşma araçlarından biridir ve ailelerin çocuklarına el yıkama eğitimi vermeleri çok önemlidir.

Çocukların; yemek, tuvalet ve oyun öncesi-sonrası 15-20 saniyelik süre ile ellerini sabun ve suyla yıkamalarının yeterlidir.

Çocukların hasta olduğu bilinen insanlarla kapalı ortamlarda bir arada bulundurulmaması gerekmektedir. Ülkemizde uygulamaya giren ve aşı takviminde olan konjugepnömokok aşısı

• İlk 5 yaş içerisindeki çocuklarda; özellikle menenjite, kısmen de zatürre ve orta kulak iltihabına karşı koruyucudur.

Konjugepnömokok aşısı menenjit ve kan infeksiyonu gibi ciddi pnömokok hastalıklarını önlemekte yardımcı olur. Bazı orta kulak iltihaplarını da önleyebilmektedir.

Konjugepnömokok aşısı süt çocukları ve oyun dönemi çocuklarında da güvenle yapılmakta ve önerilmektedir. Süt çocuğu döneminde aşılananlar bu tür infeksiyonlara karşı en yüksek risk taşıdıklarında korunmuş olurlar.

KİMLER AŞILANMALI?

İki yaş altındaki tüm çocuklar aşılanmalı. Dört dozluk konjugepnömokok aşısı, aşı takviminde; 2, 4, 6, 12 aylıkken yapılır.

Bu aylarda aşılanmamış çocuklar yine de aşılanabilirler. Gerekli doz sayısı yaşına bağlıdır dolayısıyla anne babaların uzman çocuk hekimi ile bu konuyu ile danışmaları gerekmektedir.

2-5 yaş arasındaki çocuklar:

Aşılanmamış/aşıya bir nedenle ulaşamamış ve ağır pnömokokal hastalık ile yüksek risk taşıyacak çocuklar da aşılanmalıdır.

YÜKSEK RİSK TAŞIYAN ÇOCUKLAR:

• Orak hücreli anemi olanlar
• Dalağı alınmış veya hasarlı dalağı olanlar
• HIV/AIDS olanlar
• Şeker hastalığı, kanser veya karaciğer hastalığı olup da savunma sistemi etkilenmiş hastalar
• Savunma sistemini etkileyen ilaç kullananlar; (steroid, kemoterapi gibi)
• Uzun süren kalp veya akciğer hastalığı olanlar

Konjugepnömokok aşısı aşağıdaki durumlarda da dikkate alınmalıdır:

• Üç yaşın altındaki çocuklar
• Kreşe giden çocuklar
• Alaska ve Amerika yerlileri ile Afro-Amerikalılar

KonjugePnömokok Aşısının Riskleri

• Araştırmalarda bu aşının hafif derecede yan etkilerinin olduğu gösterilmiştir.
• Aşı bölgesinde kızarıklık, hassasiyet ve şişlik (yüzde 5-15)
• Ateş
• Huzursuzluk, uykuya eğilim veya iştahsızlık

Şu ana kadar ciddi bir reaksiyon bildirilmemiştir. Ancak herhangi bir ilaç gibi aşılar da ciddi sorunlara yol açabilirler; örneğin ağır derecede alerjik reaksiyon. Bu aşının ağır derecede zarar verme veya ölüm olasılığı son derece küçüktür.

Çocuk Hastalıkları Uzmanı

Doktor Emre KARAYEL