Çocuklarda Kabakulak

Kabakulak hastalığı, kabakulak virüsünün neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Geçmişte kabakulak hastalığı çocukluk dönemlerinde oldukça sık görülmekteydi.

• Genel belirtileri arasında
• ateş,
• iştahsızlık,
• bitkinlik ve
• baş ağrısı olup,
• bunları tükrük bezlerinin şişmesi ve hassasiyeti izler.

Kulağa yakın olan tükrük bezlerinden biri veya her ikisi (yanakların içinde, çene kemiğinin yanında, kulakların alt kısmında) en çok etkilenen bezlerdir.

Hastalığa yakalanan çocukların üçte birinde herhangi bir belirti görülmez.

Kabakulak özellikle ergenlik çağından sonra hastalığa yakalanan kimselerde genel olarak çok şiddetli seyreder.

Kabakulaktan kaynaklanan yan rahatsızlıklar pek yaygın değildir; bunlar arasında beyin iltihabı (ensefalit), beyin zarı ve omurilik iltihabı (menenjit), erbezi iltihabı (orşit), yumurtalık iltihabı (ovarit), meme iltihabı (mastit)  ve işitme kaybı sayılabilir.

Kabakulak hastalığı genel olarak, hastalık bulaşmış olan birisinin öksürmesi sonucu havaya karışan kabakulak virüsünün nefes yoluyla vücuda girmesi ile bulaşır.

Kişiden kişiye virüs bulaşmış tükrük kanalıyla doğrudan temas yoluyla da bulaşır

Tükrük bezlerinin şişmeye başlamasından yedi gün öncesinden başlayarak dokuz gün sonrasına kadar hastalığı başkalarına bulaştırabilirler. En bulaşıcı olduğu dönem, belirtilerin ortaya çıkmasının 2 gün öncesi ile 4 gün sonrası arasındaki dönemdir.

Bulaşıcı olan kabakulak hastası ile temas eden herkes, daha önce kabakulak geçirmemiş ya da aşı yaptırmamış ise, kabakulağa yakalanabilir.

Kabakulak hastalarının, hastalığın başkalarına bulaşmasını önlemeye yardımcı olmak için şişmenin başlamasından sonra dokuz gün kadar evden çıkmamaları gerekir.

MMR aşısı kabakulak, kızamık, ve kızamıkçık hastalıklarına karşı koruma sağlar ve standart aşı programının bir parçasıdır. MMR aşısının ilk dozu çocuklara 9-12 aylıkken, ikinci dozu ise dört yaşında yapılmalıdır.

Kabakulak hastalığını normal olarak sadece kişinin hastalık belirti ve işaretlerine bakarak teşhis eder. Ayrıca kan testi veya boğaz, idrar veya omurilik sıvısı örnekleri yardımıyla kesin teşhis yapılabilir.

Basit ağrı kesiciler ağrı ve ateşi düşürebilir. Şişen bezlerin üzerine ılık ve soğuk paketler konması ağrıyı azaltabilir.

Okul müdürleri ve çocuk bakım merkezlerinin yöneticileri kabakulak vakalarının tamamını yerel halk sağlığı birimlerine bildirmekle yükümlüdürler. Bu raporlar toplumdaki kabakulak vakalarının seyri hakkında istatistiksel bilgiler sağlar.

Kabakulak hastalarının şişmenin başlamasından itibaren dokuz gün süreyle çocuk bakım merkezlerinden, okul ve toplum yaşam bölgelerinden uzak durmaları gerekir.

Doktor Emre KARAYEL

Çocuk Sağlığı Uzmanı